Blog door Huisarts Brigit Jonkers, Hoofd Medisch team
Een patiënt vertelde mij laatst dat als hij thuis op de bank zit en roept: “Google, doe het licht aan”, dat dan zijn lampen aan gaan. Dat bestaat dus. Nederland blijkt Europees kampioen stilzitten te zijn. 26% Van de Nederlanders zit meer dan 8,5 uur per dag, zo blijkt uit een recent rapport van TNO. Werkenden in Nederland zitten gemiddeld 8,9 uur, waarvan 4,5 uur tijdens werktijd, 3,4 uur tijdens de vrije tijd en 1 uur tijdens woon-werkverkeer. Met een kantoorbaan is dit hoogstwaarschijnlijk nog langer. Lang zitten verhoogt het risico op hart- en vaatziekten en diabetes type 2, maar ook op sommige vormen van kanker, zoals long- en darmkanker. Het aantal mensen dat vroegtijdig overlijdt in Nederland door lang zitten, wordt geschat op 21.000 per jaar (1). Als je prediabetes hebt, een voorstadium van diabetes type 2, is het extra belangrijk om goed te letten op hoeveel je beweegt en lang zitten zoveel mogelijk te voorkomen.
Waarom is lang zitten ongezond en is het extra belangrijk dit te voorkomen als je prediabetes hebt? Als we zitten, worden onze grootste spieren (de bovenbeen- en bilspieren) niet gebruikt. Daardoor wordt er minder glucose in de spieren opgenomen en blijft het in het bloed, waardoor de glucosespiegel hoger wordt. Het lichaam gaat als reactie daarop insuline aanmaken. Door lang zitten en daardoor lang hoge glucosespiegels in het bloed, blijft ook het insuline langdurig verhoogd, wat het ontstaan van insulineresistentie aanwakkert. Dat betekent dat het lichaam minder goed reageert op insuline en er steeds meer insuline nodig is om hetzelfde effect te bereiken: een lagere bloedglucosespiegel (of bloedsuikerspiegel). Bij prediabetes, het voorstadium van diabetes type 2, is er al sprake van insulineresistentie. Het is dan belangrijk om ervoor te zorgen dat dit niet verder toeneemt en diabetes type 2 ontstaat. Daarnaast zijn er nog allerlei andere negatieve effecten van lang zitten.
Tijd om in beweging te komen dus! Hoe doe je dat? Lang zitten maak je niet goed door na het werk nog een uur naar de sportschool te gaan. Ook mensen die veel aan sport doen, maar een zittend beroep hebben, lopen namelijk een gezondheidsrisico. Hieronder geef ik je mijn beste tips:
Het advies is om ieder half uur, tenminste 2 minuten, op te staan. Ga bijvoorbeeld even een kop thee halen of loop naar een collega om iets te bespreken, in plaats van dat je hem een mailtje stuurt.
Het beste is om gedurende de dag zitten, staan en bewegen af te wisselen. Zo kan een sta-bureau (een bureau dat je in hoogte kan verstellen) behulpzaam zijn en ik maak zelf veel gebruik van mijn deskbike. Ik kan prima al fietsend mijn telefonisch spreekuur doen (in een laag verzet, zodat ik niet ga hijgen, want dat zou toch wat vreemd overkomen). Een bespreking met een collega kun je ook wandelend doen. Wist je dat staand vergaderen 34% sneller gaat dan zittend vergaderen en even effectief is (en dus efficiënter)? (2)
Neem de trap in plaats van de lift.
Maak een lunchwandeling.
Doe af en toe een beweegsnack: door de knieën te buigen, met de armen zwaaien; samen met een collega is het nog gezellig ook.
En loop zelf even naar de lichtknop.
Kortom, we leven steeds meer in een zitcultuur, wat al begint op de basisschool en daar is het menselijk lichaam niet voor gemaakt. Laten we dus met zijn allen in beweging komen en het zitten onderbreken!
Bronnen:
1. Zittijd onder werkenden is zorgwekkend. TNO, 15 maart 2024.
2. Bluedorn A.C. (1999). The effects of stand-up and sit-down meeting formats on meeting outcomes. Jounral of Applied Psychology 1999. Vol. 84. No. 2. 277-285
Prediabetes is een aandoening waarbij je bloedsuikerspiegel hoger is dan normaal, maar nog niet hoog genoeg is om als diabetes type 2 te worden beschouwd. Wist je dat in Nederland 1,4 miljoen mensen prediabetes hebben? Het is een belangrijke waarschuwing dat je een hoger risico loopt op het ontwikkelen van type 2 diabetes.
Diabetes type 2, of suikerziekte, sluipt als een sluwe vos de moderne samenleving binnen. Steeds meer mensen worden geconfronteerd met deze chronische aandoening, met vervelende gevolgen van dien. Maar wat is diabetes type 2 precies en wat is het verschil met diabetes type 1? In deze blog leggen we het je uit en geven we je tips om diabetes type 2 onder controle te houden.
We weten allemaal dat voldoende bewegen belangrijk is voor onze gezondheid. Het heeft ontelbaar veel positieve effecten.