In de huidige maatschappij is productief zijn en ‘druk druk druk’ de norm. Tussendoor een halfuurtje op de bank ploffen zorgt vaak voor schuldgevoel en zelfs schaamte. Dan ben je namelijk niet “nuttig” je tijd aan het besteden. Maar klopt dat wel?
Ons lichaam staat tegenwoordig continu “aan”. Privé situaties, maar ook druk vanuit de maatschappij, kunnen (te veel) stress opleveren. We moeten hard werken om de hypotheek of huur te betalen, op social media zie je plaatjes van perfecte levens, iedereen heeft een mening en ook jij moet die hebben. Het kan een uitdaging zijn om voldoende tijd en ruimte te maken om rust te nemen en te ontspannen. Te vaak en te lang gespannen zijn is niet gezond en kan leiden tot (ernstige) vermoeidheid, overspannenheid, burn-out en een verhoogd risico op veelvoorkomende chronische ziekten zoals kanker, hart- en vaatziekten en diabetes type 2. Door rust te nemen kan je lichaam herstellen van stressvolle situaties. Als we kijken naar de wetenschap dan zien we dat rust nemen dus juist hartstikke nuttig is!
Maar hoe kom je nou écht tot rust? Is rust nemen simpelweg op de bank ploffen met een serie? Amerikaanse arts Saundra Dalton-Smith vertelt ons in haar boek Sacred Rest dat het net even anders zit. Er zijn 7 verschillende vormen van rust en al deze manieren zijn belangrijk. Je past ze toe afhankelijk van wat jouw lichaam op dat moment nodig heeft.
Wat zijn de 7 vormen van rust?
Fysiek - Fysieke rust kan actief of passief (niets doen) zijn. Passieve rust is slapen of een dutje doen. Bij actieve rust doe je een ontspannende activiteit, bijvoorbeeld yoga of het krijgen van een massage. Wanneer je fysiek actief bent en bijvoorbeeld veel sport, heb je waarschijnlijk meer behoefte aan deze vorm van rust.
Mentaal - Veel denken kan zorgen voor mentale onrust. Je hersenen zijn dan overgestimuleerd. Dan lig je bijvoorbeeld 's nachts nog te malen over gebeurtenissen van die dag. Vaak speelt werk hier een grote rol in, maar ook relatieproblematiek of ziekte. Manieren om je mentaal te ontspannen zijn: luisteren naar muziek, genoeg pauze nemen gedurende de dag en je gedachten opschrijven, mediteren.
Sociaal - Tijd doorbrengen met goede vrienden of familie kan een enorme energieboost geven en een ontspannend effect hebben. Maar sommige sociale contacten kunnen ook energiezuigend zijn, zeker als je introvert of hoogsensitief bent. Intensieve gesprekken, sterk aanwezige mensen en de drukte van alle stemmen om je heen kunnen veel van ons vragen. Plan af en toe een momentje in voor jezelf: een lekker bad of een wandeling in je eentje én wees selectief in je vriendschappen. Vermijd mensen die jou geen energie of rust opleveren.
Zintuiglijk - De hele dag door word je als mens geprikkeld: e-mails, belletjes, de klok die tikt.. noem maar op. Zelfs als jij je er niet bewust van bent, dan zijn jouw hersenen dat wel. Te veel van deze prikkels kunnen zorgen voor overprikkeling: je wordt sneller geïrriteerd of zelfs boos. Het klinkt aantrekkelijk om na een drukke dag op de bank te hangen en door je telefoon te scrollen, maar dat zijn nóg meer prikkels. Dit kun je voorkomen door af en toe je oren en/of je ogen even af te sluiten van alles om je heen. Bijvoorbeeld met een oogmasker en noise cancelling, koptelefoon of oordopjes.
Spiritueel - Spirituele rust gaat om zingeving, vervulling, acceptatie en ergens “bijhoren”. Iemand die spiritueel gespannen is heeft het gevoel dat hij of wat hij doet er niet toe doet. Je voelt je dan niet in verbinding met jezelf. Hoe deze vorm van rust er precies uitziet, verschilt per persoon. Denk aan vrijwilligerswerk, een leuke baan of een hobby.
Emotioneel - Wanneer je veel op je bordje hebt (stress, angst, ziekte), anderen niet teleur wil stellen en je emoties en gedachten vooral voor jezelf houdt, kan dit leiden tot een grote emotionele last. Je voelt dan veel emoties, maar je kunt ze niet de ruimte geven. Emotionele rust kun je creëren door te stoppen met alsmaar dingen doen voor anderen, oftewel “people-pleasen” en door vaker “nee” te zeggen. Ook kan het helpen om met een coach of psycholoog aan de slag te gaan. Het is belangrijk om de emoties die je voelt aan te kijken en niet weg te stoppen.
Creatief - Kan jij niks meer bedenken tijdens een brainstorm sessie, heb je geen zin meer in je creatieve hobby's zoals schilderen en tekenen en/of heb je moeite met het bedenken van leuke dingen om te doen of nieuwe maaltijden om te eten? Dan ben je waarschijnlijk toe aan creatieve rust. Neem eens de tijd om stil te staan en bewust om je heen te kijken. Mensen reageren goed op de schoonheid die zich om ons heen bevindt. Dit kan kunst of dans zijn, maar ook in de natuur is veel schoonheid te vinden. Zo kun je jezelf weer creatief opladen.
Bonus! Naast deze 7 vormen van rust uit het boek Sacred Rest, is er nog een die toegevoegd kan worden:
Op het kleinste niveau - Dit type rust gaat om rust binnen in ons lichaam, op het kleinste niveau. Bewerkte voedingsmiddelen en producten die veel suiker bevatten, zijn een enorme belasting op ons lichaam. Veel van deze producten zorgen ervoor dat we nóg vermoeider raken. Lichamelijke rust betekent dat we pure en onbewerkte producten eten die makkelijk te verteren zijn, zodat ons lichaam hier niet extra energie aan kwijt is en kan rusten en herstellen.
Nu weet je wat de verschillende vormen van rust zijn. Allemaal zijn ze belangrijk en nodig. Alleen een halfuurtje op de bank ploffen is dus niet áltijd de oplossing, maar rust pakken die jij op dat moment nodig hebt is zeker wél een nuttige besteding van je tijd! Binnen onze leefstijlprogramma’s is ontspanning een belangrijk onderdeel. De deelnemers leren dat ontspanning essentieel is bij het aangaan van hun ziekteproces. Wij leren hen hoe ontspanning werkt en geven hun tips om dit dagelijks toe te passen. Ook beginnen en eindigen wij onze programmadagen altijd met een korte ontspanningsoefening. Aan welke vorm van rust doe jij vandaag?
Druk zijn lijkt in de westerse samenleving een status. Niet voor niks is ontspanning daarom één van de vier pijlers binnen onze leefstijlprogramma’s. Maar wat is stress precies en hoe zit het met de belangrijke tegenhanger van stress - ontspanning?
Een blog over bij jezelf blijven, de donkerte te zien en te werken met wat er is.
"Ik kon er de klok op gelijk zetten. Op dag 3 van bijna iedere vakantie begon ik me steeds slechter te voelen. Verkoudheidsklachten en soms griep-achtig. Intens moe. Winter of zomer maakte niet uit. Na de zoveelste keer vroeg ik me af of er niet meer aan de hand was. Ook mensen in mijn omgeving werden geregeld ziek op vakantie. Bestaat de vakantiegriep en zo ja, wat kun je ertegen doen?" 🤒 We duiken de wetenschap in en vertellen je over bevindingen van neurobioloog Brankele Frank en emeritus hoogleraar Ad Vingerhoets.