De vakantiegriep

De vakantiegriep

Ik kon er de klok op gelijk zetten. Op dag 3 van bijna iedere vakantie begon ik me steeds slechter te voelen. Verkoudheidsklachten en soms griep-achtig. Intens moe. Winter of zomer maakte niet uit. Na de zoveelste keer vroeg ik me af of er niet meer aan de hand was. Ook mensen in mijn omgeving werden geregeld ziek op vakantie. Bestaat de vakantiegriep en zo ja, wat kun je ertegen doen? We duiken de wetenschap in en vertellen je over bevindingen van neurobioloog Brankele Frank en emeritus hoogleraar Ad Vingerhoets.

Cortisol, een belangrijke stof die vrijkomt bij stress, speelt volgens Frank een belangrijke rol. Een van de belangrijkste functies van cortisol is het onderdrukken van je afweersysteem. Bij directe stress (bijvoorbeeld een deadline) remt cortisol eerst de afweer af, maar wanneer de stress voorbij is, wordt de afweer juist gestimuleerd. Ziekteverwekkers worden dan aangepakt. Wordt stress blijvend, dan blijft cortisol je afweer onderdrukken. Ziekteverwekkers die je lichaam binnendringen worden dan dus niet aangepakt. Als je na een langere periode van stress tot rust komt, bijvoorbeeld wanneer je op vakantie gaat, daalt de stress en daarmee cortisol. Dit is een signaal voor je afweer om wél weer aan de slag te gaan. Betekent dit dat je afweer nog wat achterstallig werk heeft in te halen, dan word je bijvoorbeeld verkouden en/of krijgt koorts. Frank: “De ziekteverwekkers die je in de loop van je stressvolle werkmaanden hebt opgelopen worden deels pas in je vakantie bevochten.”

Universiteit Tilburg onderzocht dit verschijnsel en vond dat ongeveer 3% van de Nederlanders last heeft van deze ‘vrijetijdsziekte’. Emeritus hoogleraar Ad Vingerhoets, Universiteit Tilburg: “Je hebt mensen die last krijgen van vage pijntjes en vermoeidheid en de groep mensen die echt koorts en andere symptomen van griep krijgen.” In het eerste geval is minder afleiding op vakantie waarschijnlijk de reden dat we de pijntjes meer opmerken. In het tweede geval is er, zoals Frank ook schrijft, sprake van te veel stress. Werkstress speelt een rol, maar er zijn nog veel meer zaken die de stressreactie activeren. Denk bijvoorbeeld aan: een chronische ziekte, een schommelende bloedsuiker door bewerkt eten, te weinig bewegen, piekeren, emoties niet uiten, ruzie vermijden, het drinken van (te) veel koffie en alcohol, gehaast door het leven gaan, de hele dag door bereikbaar willen zijn en vergeet ook niet die extra lange to-do list vlak voor de vakantie. Al deze dingen zwengelen doorlopend de stressreactie aan. Je lichaam staat in de ‘aan’ stand en krijgt geen ruimte om (voldoende) te herstellen.

Ziek worden op vakantie is dus een teken dat je in de weken tot maanden ervoor in de overdrive hebt gezeten om wat voor reden dan ook en je lichaam daardoor de afweer even op een lager pitje heeft gezet. Word je ook ziek als je niet net een paar dagen vrij bent, dan is dat dus eigenlijk vaak een goed teken. Je stresslevel is dan waarschijnlijk binnen de perken gebleven en je lichaam had in de maanden voorafgaand aan je vakantie de ruimte om ziekteverwekkers te bestrijden.

Mij lukt het inmiddels steeds beter om ook tijdens drukke werkweken meer te ontspannen en ja, dus ook wat vaker ziek te worden. Kan ik dan deze zomer écht genieten op het strand, zonder snotneus? ;)

Tips om ook tussen vakanties door meer te ontspannen

Maak het tempo waarop je de dagelijkse dingen doet een tikje langzamer. Loop rustiger, praat rustiger, hang rustig de was op. Een ding tegelijk.
Let op je ademhaling. Voel je je gespannen, maak dan met name de uitademing langer.
Zorg voor een gezond voedingspatroon en vermijd bewerkte voeding zoveel mogelijk.
Neem vaker vakantie op of tussendoor een extra dagje vrij in plaats van al je vakantiedagen in één keer op te nemen. Zo krijg je tussendoor meer tijd om rust te nemen. En hoe verleidelijk het ook is: houd tijdens je vrije periode ook ruimte om echt rust te nemen, in plaats van je dagen alsnog vol te plannen met leuke dingen. Ook die kosten energie.
Zorg voor voldoende slaap.
Inspanning, door te bewegen, draagt ook bij aan ontspanning.

Bronnen:
Over de Kop - Brankele Frank (boek)
Quote Ad Vingerhoets: https://gezondnu.nl/gezondheid/om-deze-reden-worden-we-vaak-ziek-als-we-eindelijk-vakantie-hebben/
Onderzoek Universiteit Tilburg:
https://pure.uvt.nl/ws/portalfiles/portal/547629/maaikeh.PDF?_ga=2.20268856.1484379809.1721044634-1240055206.1721044634

Nathalie Wilmsen

Gerelateerde items

Twee tips om de boog te ontspannen

Zelfzorg bij hevige stress

Gezond en bewust genieten van je vakantie