Afnemende populariteit medicatie biedt podium voor leefstijl

11 miljoen mensen in Nederland gebruikt regelmatig medicijnen en bijna 40% van de patiënten is ontevreden met de medicijnen die ze gebruiken. Zo blijkt uit recent onderzoek van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM). De meest genoemde redenen om te willen stoppen met medicijnen zijn de bijwerkingen en het gevoel te veel medicijnen te moeten gebruiken. En dat is niet zonder reden. In 2023 gebruikte 14% van deze groep vijf of meer medicijnen en 2% meer dan tien medicijnen chronisch. Hoewel de helft van hen iets zou willen veranderen aan het medicijngebruik, begint het overgrote deel (70%) van de patiënten geen gesprek hierover. Bijvoorbeeld met hun (huis)arts of apotheker over hun wens om minder medicijnen te gebruiken. Waarom? Vaak denken zij dat stoppen toch niet mogelijk is.

Gelukkig weten wij dat er voor veel chronische aandoeningen een alternatief is: leefstijl. En leefstijl werkt. Toegegeven, het is geen quick fix om van je gezondheidsklachten af te komen. Er is motivatie, tijd en aandacht voor nodig. Maar indien je het een kans geeft kan leefstijl - indien wetenschappelijk onderbouwd - een duurzame oplossing vormen om je gezondheid te verbeteren en minder medicatie te gebruiken of van de medicatie af te komen. En daar heeft een groot deel van de patiëntenpopulatie duidelijk behoefte aan, blijkt uit het onderzoek van het IVM. In sommige gevallen is medicatiegebruik wel noodzakelijk. Mensen met bepaalde aandoeningen, zoals bijvoorbeeld een nier- of schildklierziekte, kunnen niet zonder medicatie. Echter, in veel gevallen is medicatie enkel symptoombestrijding. 

In de dagelijkse praktijk zien we dat erkende leefstijlbehandelingen werken in de behandeling van chronische ziekten en bijdragen aan een gezondere samenleving. Het leefstijlprogramma Keer Diabetes2 Om, voor mensen met diabetes type 2 en prediabetes (verstoorde bloedglucose), laat zien dat 28% van de mensen volledig kan stoppen met diabetesmedicatie en zelfs 71% van de mensen die insuline gebruiken kunnen stoppen. Daarnaast is er ook een significant verbeterde kwaliteit van leven en gemiddeld 7 kilogram gewichtsverlies.

Steeds minder mensen willen medicijnen slikken. Het moet en kán anders. Er is een belangrijke rol weggelegd voor (huis)artsen en apothekers om samen met de patiënt demedicalisering te bespreken. Hierbij spelen leefstijlalternatieven een essentiële rol, omdat juist deze alternatieven medicatie overbodig maken en een duurzame oplossing vormen. Doorverwijzing naar een leefstijlspecialist of daarop gericht begeleidingsprogramma kan een uitkomst bieden. Daarnaast is voor sommige apothekers sinds kort een screening tool beschikbaar om dit probleem te adresseren. In het GLIM (GLI met Medicatie) protocol worden onder andere geneesmiddelen die gewichtstoename kunnen bevorderen of bewegen bemoeilijken, gescreend. Ook wordt er gemonitord wanneer een patiënt start met een GLI of er bepaalde medicatie kan worden afgebouwd, bijvoorbeeld medicatie voor hoge bloeddruk. Het GLIM protocol is een mooie stap in de goede richting naar minder medicatie en meer aandacht voor leefstijl.

Let op: Wil jij ook minderen met medicatie? Stop nooit op eigen initiatief met medicatie, dit kan voor gevaarlijke situaties zorgen. Doe dit altijd in overleg met jouw zorgverlener. 

Bron: Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM)
Meer informatie over het GLIM protocol? Lees het hier.